Een op tien huizenzitters kwetsbaar op arbeidsmarkt

Bijna een op de tien consumenten met een hypotheek heeft een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Een vijfde van hen heeft redelijke kansen en zeven op de tien goede kansen. Dat blijkt uit onderzoek van Intelligence Group en GfK. Bij hypotheekgevers die een tussenpersoon inschakelden blijken de arbeidsmarktkansen doorgaans beter.

Een deel van de mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt is ouder dan 44 jaar. Aan deze groep zijn begin deze eeuw relatief veel aflossingsvrije hypotheken verstrekt, waardoor de schade bij executie groter wordt. Tegelijkertijd is de kans op overwaarde in deze groep groter. Het grootste risico zit in de groep mensen die rond 2000 een aflossingsvrije hypotheek hebben afgesloten.

Opmerkelijk is dat tot 2007-2008 relatief veel hypotheken zijn verstrekt aan mensen die nu zwak staan op de arbeidsmarkt. In de jaren daarna is deze groep sterk gekrompen. Hypotheeknemers hebben daarmee hun toekomstige risico’s gereduceerd. Tegelijkertijd hebben veel jonge en kansrijke mensen door het strengere beleid de afgelopen acht jaar geen mogelijkheid gekregen om een hypotheek af te sluiten.

Uit het onderzoek blijkt verder dat er een (vrijwel) direct verband is tussen de arbeidsmarktrisico’s en de Loan to Value (LTV). Bij LTV’s van 90% is het arbeidsmarktrisico het grootst, bij LTV’s van 112% of meer is dat het kleinst. Ook dat is dus een voor de banken gunstige uitkomst.

Er zijn ook verschillen gevonden tussen de distributiekanalen. Van de direct bij de banken afgesloten hypotheken heeft 11,4% van de mensen een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Dat geldt voor 8,6% van de hypotheekgevers die dat via een assurantietussenpersoon deden en voor slechts 5,1% van de mensen die dat via een hypotheekadviseur (bijvoorbeeld De Hypotheekshop, Huis&Hypotheek, de Hypotheker) deden. In het onderzoek zijn slechts kleine verschillen gevonden tussen de woningtypes (rijtjeshuis, half vrijstaand, vrijstaand, appartement).

De conclusie van het onderzoek is dat sommige banken grotere risico’s lopen omdat ze relatief veel klanten hebben met een zwakke positie op de arbeidsmarkt. Gezien de ontwikkelingen in economie en technologie, de versoepeling van het ontslagrecht en de toenemende mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, verwachten we de komende jaren een groei van het aantal mensen dat door langdurige werkloosheid in achterstand raakt. Sommige banken bieden dat soort klanten al loopbaancoaching aan. Dat soort initiatieven verdienen navolging. Verder missen de banken door de strenge regelgeving, of door hun eigen strenge interpretatie daarvan, veel klanten met goede vooruitzichten op de arbeidsmarkt: flexwerkers, zzp’ers, zelfstandig ondernemers en mensen met tijdelijke contracten.”